Tổng hợp các tác phẩm văn học Ireland đã được dịch sang tiếng Việt — Ireland in Vietnam

Tổng hợp các tác phẩm văn học Ireland đã được dịch sang tiếng Việt

Là quốc gia có diện tích nhỏ, song nền văn học Ireland là một cái tên chẳng hề bé trong “bản đồ văn chương” thế giới. Bởi văn chương Ireland đẹp trong từng cuốn sách và mỗi tác phẩm ra đời đề là sự kết hợp mới mẻ giữa văn hóa độc đáo của đất nước Ngọc lục bảo và sức sáng tạo tuyệt vời của các tác gia Ireland.

Hôm nay, Friends of Ireland in Vietnamxin gửi tới các bạn “Tổng hợp những tác phẩm Ireland đã được dịch sang Tiếng Việt” để thuận lợi cho những người trót thầm thương trộm nhớ văn học Ireland tìm đọc!

I. CÁC TÁC PHẨM CỦA GEORGE BERNARD SHAW

1. Vài nét về tác giả

George Bernard Shaw (1856 – 1950), là đại văn hào người Ireland và là một trong những kịch gia xuất sắc nhất trong thời đại. Cho đến nay, ông là người duy nhất trên thế giới được nhận hai giải thưởng cao quý: giải Nobel Văn học và giải Oscars. Thế nhưng trước khi đạt đến đỉnh cao sự nghiệp, Bernard Shaw phải trải qua nhiều giai đoạn khốn khó.

Sự nghiệp sáng tác của Bernard Shaw hết sức đồ sộ và thể hiện rõ tư tưởng nhân đạo và cấp tiến của ông luôn giễu cợt, đả kích và lên án các hình thức áp bức, bất công. Những vấn đề gay gắt của xã hội đương thời như thế lực khuynh đảo của đồng tiền, các kiểu bóc lột, tình trạng nghèo khổ của người dân kéo theo các tệ nạn xã hội được phản ánh rõ nét trong kịch của Shaw.

1. Danh sách tác phẩm

• Tuyển tập truyện ngắn; (Short Stories); Dịch giả: Xuân Oanh; NXB Văn học; 1964

• Kịch Béc-nơ Sho (Ngôi nhà trái tim vỡ, Nữ thánh Joan, Chiếc xe táo); (Plays by Bernard Shaw – Heartbreak House, Saint Joan, The Apple Cart); Dịch giả: Bui Y, Nguyen Vinh, Nhu Thanh; NXB Văn học; 1975

• Các truyện ngắn trong “Tuyển tập những truyện ngắn đoạt giải Nobel”: “Cô gái da đen đi tìm Đức Chúa Trời”, “Đông Jăng thanh minh”; (The Black girl in search of God, The Miraculous Revenge); Dịch giả: Xuân Oanh; NXB Hội Nhà văn; 1998, 2004

II. NHỮNG TÁC PHẨM CỦA JAMES JOYCE

1. Vài nét về tác giả

James Joyce (1882 – 1941) đã trở thành một tượng đài của văn học thế giới. Những cách tân nghệ thuật của ông đã đặt nền móng vững chắc cho chủ nghĩa hiện đại, đặc biệt trong những năm đầu thế kỉ XX. Ông rời Ireland khi chỉ mới 20 tuổi, nhưng quê hương vẫn trở thành địa hạt văn chương màu mỡ của chàng trai nhiều suy tư.

Có người nói: “Nếu có nhà văn nào sống được hàng nghìn năm trong giới văn chương, thì đó phải là James Joyce”. Bởi giữa thời kỳ hỗn loạn chính trị (và văn học), nhưng James Joyce dường như đứng bên lề. Không bè phái, cũng không kế thừa, ông xây dựng cho mình đế chế văn học riêng, nơi ông nỗ lực gắn kết cuộc sống với văn chương làm một. Đó là lí do mà James Joyce được tán dương là người hiếm hoi nhất trong các tác giả chỉ viết nên kiệt tác.

1. Danh sách tác phẩm

• Dân Dublin (Dubliners); Dịch giả: Thiên Lương; NXB Văn học; 2018

• Chân dung chàng nghệ sĩ (A Portrait of the Artist as a Young Man); Dịch giả: Nguyễn Văn Hà; NXB Dân Trí; 2017

• Cô gái dịu hiền, xin em đừng hát (Gentle lady, do not sing); Dịch giả: Vũ Hoàng Linh; 2008

• Cô gái tóc vàng (Chamber Music V); Dịch giả: Vũ Hoàng Linh; 2008

• Lá trăng (Simples); Dịch giả: Vũ Hoàng Linh; 2008

• Bài thơ thứ mười ba (Tilly); Dịch giả: Nguyễn Hoàng Ái; 2007

• Hoàng hôn (The Twilight); Dịch giả: Nguyễn Hoàng Ái; 2007

• Cõi chết (The Dead); Dịch giả: Trần Bình Nam; 2001

III. CÁC TÁC PHẨM CỦA SAMUEL BECKETT

1. Vài nét về tác giả

Samuel Beckett (13/04/1906 – 22/12/1989) sinh ra ở Dublin. Ông là một trong những nhà viết kịch, nhà văn hàng đầu thế giới trong thế kỷ XX. Trong các tác phẩm kịch và sáng tác văn xuôi, Beckett đã khắc hoạ được một vẻ đẹp giản dị, tự nhiên và một nỗi đau dài vô tận, sâu thẳm của con người thông qua chất bi – hài kịch châm biếm. Câu trích dẫn cho giải Nobel Văn học năm 1969 đã ca ngợi ông “Các sáng tác của ông sử dụng những dạng thức mới của tiểu thuyết và kịch để biến đổi sự nghèo khổ, túng quẫn của con người hiện đại thành niềm hạnh phúc tột cùng”.

Cùng với Yeats và Joyce, Beckett là một trong ba văn sĩ Ireland – những người đã thay đổi văn học của thế kỷ XX.

1. Danh sách tác phẩm

• Khác và Hệt (Collection of Poems); Dịch giả: Nguyễn Đăng Thường; trong Tuyển tập thơ 1930-1978

• Trong khi chờ Godot (En Attendant Godot): Dịch giả: Mai Vi Phúc, Đình Quang, Vũ Đình Phòng; NXB Kỷ Nguyên (1969), NXB Thế giới; 1995

• Chung cuộc (Fin de Partie); Dịch giả: Nguyễn Đăng Thường; Tạp chí Văn học Nghệ thuật số 553/ 11/11/2000

IV. CÁC TÁC PHẨM CỦA WILLIAM BUTLER YEATS

1. Vài nét về tác giả

William Butler Yeats (1865 – 1939) được tưởng nhớ đến như là “nhà thơ quốc gia” của Ireland và được coi là một trong những nhân vật quan trọng nhất của văn học ngôn ngữ tiếng Anh trong những năm đầu thế kỷ XX. Năm 1923, ông trở thành người Ireland đầu tiên của giải Nobel Văn học, mở đường cho những người đoạt giải Ireland sau đó có George Bernard Shaw, Samuel Beckett, và Seamus Heaney. Yeats được ca ngợi “cho thơ luôn truyền cảm hứng cho mình, mà trong một hình thức nghệ thuật cao cung cấp cho biểu với tinh thần của cả một quốc gia”.

1. Danh sách tác phẩm

a, Từ dịch giả Nguyễn Hoàng Ái

• The Indian to his love – Ấn Độ dành cho tình yêu

• The lady’s second song – Bài ca phụ nữ II

• The lady’s third song – Bài ca phụ nữ III

• A cradle song – Bài hát ru

• Death – Cái chết

• The empty cup – Chén nước cạn khô

• The heart of the woman – Con tim phụ nữ

• Down by the salley gardens – Giữa rừng cây dương liễu

• The coming of wisdom with time – Khôn lên theo thời gian

• What was lost – Mất mát gì

• Imitated from the Japanese – Mô phỏng thơ Haiku Nhật

• The sorrow of love – Nỗi buồn của tình yêu

• The mermaid – Nàng tiên cá

• The ragged wood – Rừng cây xào xạc

• What then? – Sau đó là gì?

• The choice – Sự lựa chọn

• The pity of love – Thương tình

• Swift’s Epitaph – Văn mộ chí Swift

b, Từ các dịch giả khác:

• Đắc Lê:

  • Never give all the heart – Đừng bao giờ trao trọn trái tim

  • For Anne Gregory – Gửi Anne Gregory

  • A song – Một bài ca

• Nguyễn Viết Thắng:

  • Into the twilight – Đi vào buổi hoàng hôn

  • When you are old – Khi em đã già

  • The lover tells of the rose in his heart – Người yêu kể về bông hồng nở trong tim

  • The moods – Tâm trạng

• Liễu Nga Đoan:

  • The song of the old mother – Lời ru của mẹ

  • A drinking song – Bài ca lưu linh

• Vũ Hoàng Linh:

  • The sorrow of love (first version 1892) – Nỗi buồn khổ của tình yêu (bản năm 1892)

  • The falling of the leaves – Những chiếc lá rụng

• Ngô Tằng Giao:

  • The lake isle of Innisfree – Đảo hồ Innisfree

• Bằng Việt:

  • When Helen lived – Thời xưa cũ của Hélène

• Phước Hải:

  • No second Troy – Sẽ không còn thành Tơ-roa thứ hai

• Thái Bá Tân:

  • He wishes for the cloth of heaven – Nếu anh có…

V. CÁC TÁC PHẨM CỦA OSCAR WILDE

1. Vài nét về tác giả

Oscar Wilde (1854 – 1900) sinh ra trong một gia đình trí thức thuộc tầng lớp thượng lưu. Oscar Wilde tốt nghiệp trường Trinity College tại Dublin với kết quả học tập xuất sắc. Sau đó, ông tiếp tục học tại trường Magdalen Oxford, ở trường đại học ông là một học giả xuất sắc và là một nhà thơ đầy hứa hẹn.

Trên con đường tình duyên đầy thăng trầm, cuộc tình đồng tính với Alfred Douglas đầy lãng mạn nhưng cũng đầy xót xa vì mối tình này đi ngược lại những quy chuẩn thời ấy.

Vào cuối thế kỉ thứ XIX, Oscar Wilde là một trong những nhà thơ được đánh giá là có tư tưởng sáng tác mới mẻ so với những nhà văn, nhà thơ, nhà biên kịch cùng thời. Oscar Wilde tôn thờ phong cách “nghệ thuật vị nghệ thuật”, ông là người đi đầu trong việc giảng giải về phong trào nghệ thuật vị nghệ thuật lúc bấy giờ, nổi tiếng về tài tranh luận và phong cách ăn mặc lịch lãm.

1. Danh sách tác phẩm

• Chàng hoàng tử hạnh phúc và Ngôi nhà thạch lựu (Complete Fairy Tales); Dịch giả: Nhã Thuyên; NXB Kim Đồng (2017) & NXB Hội Nhà văn (2005)

• Bức tranh Dorian Gray (The Picture of Dorian Gray); Dịch giả: Nham Hoa (NXB Hội nhà văn 2021); Thiên Lương (NXB Văn học, 2019); Nguyễn Thơ Sinh (NXB Văn nghệ, 2008); Lê Thanh Hương & Nguyễn Như Nguyên (NXB Đà Nẵng, 1990)

• Tội ác của Huân tước Arthur Savile và các truyện ngắn khác (Lord Arthur Savile’s Crime and Other Stories); Dịch giả: Thanh Huyền; NXB Văn học, 2015

VI. CÁC TÁC PHẨM CỦA CECELIA AHERN

1. Vài nét về tác giả

Cecelia Ahern sinh ngày 30/09/1981 ở Dublin. Sách của tác giả dòng văn học lãng mạn Ireland này được xuất bản ở gần năm mươi quốc gia và đã bán được hơn 25 triệu bản trên toàn thế giới. Hai cuốn sách của cô đã được chuyển thể thành phim.

Với văn chương nhẹ nhàng và lôi cuốn, Cecelia Ahern đã giành được nhiều giải thưởng, bao gồm Irish Book Award for Popular Fiction. Ngoài ra, Ahern cũng đã tạo dựng và sản xuất sitcom hài Samantha Who? trên đài truyền hình ABC, Mỹ với sự tham gia của nữ diễn viên Christina Applegate. Hơn nữa, Cecelia Ahern là gương mặt đại diện của Littlewoods Ireland.

1. Danh sách tác phẩm

• Tái bút, Anh Yêu Em (P. S. I Love You); Nhóm dịch giả; NXB Trẻ; 06/2008

• Câu chuyện cuối cùng (One Hundred Names); NXB Hội Nhà văn; 2018

• Cô gái trong gương (The Girl in the Mirror); Dịch giả: Kim Nhường & Lê San; NXB Trẻ; 2012

• Năm em gặp anh (The Year I Met You)

• Món quà bí ẩn (The Gift); Dịch giả: Quốc Hùng & Kim Nhường; NXB Trẻ; 11/2009

• Tình làm sao yêu (How to Fall in Love)

• Nếu em thấy anh bây giờ (If You Could See Me Now); Dịch giả: Thanh Huyền; NXB Hội Nhà văn; 2008

• Nơi cuối cầu vồng (Where the Rainbow Ends); Dịch giả: Petal Le; NXB Phụ Nữ; 2010

• Cảm ơn ký ức (Thanks for the Memories); Dịch giả: Quốc Hùng. Kim Nhường; NXB Trẻ; 2009

VI. TÁC PHẨM CỦA CÁC TÁC GIẢ KHÁC

Seamus Heaney

• Antaeus (Antaeus); Dịch giả: Nguyễn Hoàng Ái; 2007

• Lovers on Aran (Yêu dấu Aran); Dịch giả: Nguyễn Hoàng Ái; 2007

• Valediction (Giã biệt); Dịch giả: Nguyễn Hoàng Ái; 2007

Bram Stoker

• Dracula (Bá tước Dracula); Dịch giả: Nguyễn Tuyên; NXB Nhã Nam, Văn học; 2017

Mary Costello

• Academy Street (Phố Academy); Dịch giả: Hà Nguyễn; NXB Phụ Nữ; 2017

John Boyne

• The boy in the striped pyjamas (Chú bé mặc pyjama sọc); Dịch giả: Lê Nguyễn Lê; NXB Nhã Nam; 2016

Maeve Binchy

• A week in winter (Tuần lễ náu mình); Dịch giả: Nguyễn Nhật Tuấn; NXB Phụ nữ; 2017

William Trevor

• After rain (Sau mưa); Dịch giả: Hà Nguyễn; NXB Phụ nữ; 2015

Jonathan Swift

• Gulliver’s travel (Gu-li-vơ du ký); Dịch giả: Nguyen Van Vinh (từ bản tiếng Pháp năm 1920) & Đỗ Đức Hiểu (NXB Kim Đồng, NXB Văn hóa thông tin, 1995 & 2008)

Gerard Manley Hopkins

• The Habit of Perfection (Hoàn chỉnh) & A Nun Takes the Veil (Nữ tu thụ phong); Xuất bản trong cuốn “Các nhà thơ nổi tiếng thế giới”; NXB Tổng Hợp TP Hồ Chí Minh

Oliver Goldsmith

• The Vicar of Wakefield (Chuyện gia đình của vị mục sư tại Wakefield); Dịch giả: Vũ Dũng; NXB Đà Nẵng; 1990

Frank O’Connor

• My Oedipus complex (Mặc cảm Oedipus của tôi); Dịch giả: Lê Nguyệt Ánh; Xuất bản trong tập truyện ngắn “Buổi liên hoan trong vườn”, NXB Phụ Nữ

Iris Murdoch

• Something special (Điều đặc biệt); Dịch giả: Lê Nguyệt Ánh; Xuất bản trong tập truyện ngắn “Buổi liên hoan trong vườn”; NXB Phụ Nữ

Black Benjamin

• Christine falls (Bạc mệnh); Dịch giả: Vũ Kim Dung; NXB Văn Học; 2010

Anna Burns

• Milkman (Người giao sữa); Dịch giả: Thiên Nga; NXB Hội nhà văn; 2020

Tất cả những tác phẩm trên đều chỉ là một phần nhỏ trong nền văn học đồ sộ của Ireland, thế nhưng đó cũng để những người yêu mến xứ sở Cỏ ba lá “chết mê chết mệt” trong sự sáng tạo nghệ thuật tuyệt vời từ các tác giả Ireland rồi đúng không?

Bạn thích cuốn sách nào nhất? Đừng ngại viết ra đôi điều cho Friends of Ireland in Vietnam nhé! Và nếu các bạn còn biết thêm tác phẩm Ireland đã được dịch sang Tiếng Việt nào mà FOI chưa đề cập, hãy chia sẻ với chúng mình ngay nha.